اشاره : سيماي درخشان ائمه هدي(ع) در قرآن كريم، همواره روشنگر راه شيعيان و پيروان ايشان بوده و هست و در اين ميان آيات مربوط به موعود آخرالزمان(ع) درياي نوري است كه تلألؤ آن افق‏هاي آينده جامعه بشري را آشكار مي‏كند و به قلب مؤمنين اطمينان مي‏بخشد.
در اين رهاورد قطره‏اي از اين دريا را هديه به پيشگاهش مي‏كنيم. از هرجزء قرآن كريم يك آيه كه براساس روايات درباره آن وجود مقدس است همراه با حديثي از امامان معصوم(ع) استخراج كرده‏ايم.
(11)
«و يقولون لولآ أنزل عليه آية من ربّه فقل إنّما الغيب للّه‏ فانتظروا إنّي معكم من المنتظرين»1.
و گويند چرا آيتي از پروردگارش بر او نازل نمي‏شود، پس بگو همانا غيب مخصوص خداوند است؛ پس منتظر باشيد كه من نيز از منتظران هستم.
امام صادق(ع) فرمود:
المتقون شيعة علي(ع) والغيب فهوالحجة القائم(ع)2.
«متقون» شيعيان علي(ع) هستند و «غيب» آن حجت قائم(ع) است.
(12)
«و لئن أخّرنا عنهم العذاب إلي أمّة معدودة ليقولنّ ما يحبسه»3.
و چنانچه عذاب را تا هنگام معيني به تأخير اندازيم گويند چه چيز موجب تأخير عذاب شده است؟
حضرت صادق(ع) فرمود:
العذاب خروج القائم(ع) والامة المعدودة اهل بدر و اصحابه4.
«عذاب» خروج قائم(ع) است و «امة معدوده» اهل بدر و اصحاب آنند.
(13)
«و ذكّرهم بأيّام اللّه‏»5.
و روزهاي خدا را به ياد آنها بياور.
حضرت امام باقر(ع) فرمود:
أيام اللّه‏ عزّوجل ثلاثة: يوم يقوم القائم(ع) و يوم الكرّة و يوم‏القيامة6.
«ايام‏اللّه‏» سه تاست: روزي كه قائم(ع) قيام مي‏كند و روز رجعت و روز قيامت.
(14)
«و لقد آتيناك سبعا من المثاني والقرآن العظيم»7.
و ما هفت آيت مثاني (سبع مثاني) و قرآن عظيم را بر تو نازل كرديم.
حضرت امام صادق(ع) فرمود:
إنّ ظاهرها الحمد و باطنها ولد الولد والسابع منها القائم(ع)8.
ظاهر آن سوره حمد است و باطن آن فرزند فرزند و هفتمين آنها حضرت قائم(ع) است.
(15)
«عسي ربّكم أن يرحمكم و إن عدتّم عدنا و جعلنا جهنّم للكافرين حصيرا»9.
اميد است پروردگارتان باز بر شما مهرباني كند و چنانچه باز به عصيان و گناه بازگرديد ما هم به عقوبت شما بازگرديم و جهنم را زندان كافرين قرار دهيم.
امام صادق(ع) فرمودند:
«عسي ربّكم أن يرحمكم» أي ينصركم علي عدوّكم (ثم خاطب بني‏امية) «و إن عدتّم عدنا» يعني عدتّم بالسفياني عدنا بالقائم من آل محمد(ع) «و جعلنا جهنم للكافرين حصيرا» اي حبسا يحضرون فيها10.
«اميد است پروردگارتان بر شما مهرباني كند»؛ يعني شما را بر دشمنانتان پيروز كند سپس خطاب به بني‏اميه فرمود: «چنانچه به عصيان و گناه برگرديد ما هم به عقوبت شما برگرديم»؛ يعني به وسيله سفياني بازگرديد و ما به وسيله قائم آل محمد(ع) بازگرديم و «جهنم را زندان كافران قرار دهيم»؛ يعني زنداني كه در آن محصور بمانند.
(16)
«يعلم مابين أيديهم و ما خلفهم ولا يحيطون به علما»11.
خداوند از آنچه بر خلايق گذشته و از آنچه در آينده مي‏گذرد خبر دارد و هيچ‏كس را به او احاطه و آگاهي نيست.
امام صادق(ع) فرمودند:
«ما بين أيديهم» ما مضي من أخبار الأنبياء «و ما خلفهم» من أخبار القائم(ع)»12.
«آنچه بر آنان گذشته»؛ يعني آنچه از اخبار و جريانات پيامبران گذشته است و «آنچه در آينده خواهد آمد»؛ يعني آنچه از اخبار حضرت قائم(ع)» خواهد آمد.
(17)
«و لقد كتبنا في الزّبور من بعد الذكر أنّ الأرض يرثها عبادي الصالحون»13.
و به راستي كه ما پس از نوشتن در ذكر در زبور نيز نگاشتيم كه البته بندگان صالح من زمين را به ارث خواهند برد.
امام صادق(ع) فرمودند:
«الكتب كلّها ذكر (اللّه‏)، «أنّ الأرض يرثها عبادي الصالحون» قال: القائم(ع) و أصحابه14.
كتابها همه «ذكر» خدايند (كتابهاي آسماني)، [اما اينكه فرمود:] «البته زمين را بندگان صالح من به ارث خواهند برد». منظور حضرت قائم(ع) و اصحاب اويند.
(18)
«و عد اللّه‏ الذين آمنوا منكم و عملوا الصالحات ليستخلفنّهم في‏الأرض كما استخلف الذين من قبلهم و ليمكننّ لهم دينهم الذي ارتضي لهم و ليبدلنّهم من بعد خوفهم أمنا يعبدونني لا يشركون بي شيئا و من كفر بعد ذلك فأولئك هم الفاسقون»15.
خداوند به كساني از شما كه ايمان آورده‏اند و عمل صالح انجام مي‏دهند وعده كرده است كه آنها را در زمين جانشين قرار خواهد داد؛ همانطور كه پيشينيان آنها را جانشين قرار داد و دين و آئيني را كه براي آنان پسنديده پابرجا و ريشه‏دار خواهد ساخت و ترس آنها را به امنيت و آرامش تبديل مي‏كند، (آنچنان) كه تنها مرا عبادت مي‏كنند و به من شرك نمي‏ورزند و كساني كه پس از آن كافر شوند، آنها فاسقانند.
امام صادق(ع) فرمودند:
«وعداللّه‏... من قبلهم»... نزلت في علي ابن ابيطالب(ع) و الائمة من ولده(ع)، «وليمكننّ... يشركون بي‏شيئا»... عني به ظهورالقائم(ع)16.
[اينكه فرمود:] «وعده مي‏دهد خدا به كساني از شما كه ايمان آورده‏اند و عمل صالح انجام مي‏دهند كه آنها را جانشين كند همانطور كه پيشينيان آنها را كرد» درباره اميرالمؤمنين(ع) و ائمه فرزندان او(ع) نازل شده است، و [اينكه فرمود: [«قدرت مي‏دهد ديني را كه براي آنها پسنديده شده و ترس آنها را تبديل به امنيت مي‏كند، مرا عبادت مي‏كنند و به من شرك نمي‏ورزند» درباره ظهور قائم(ع) است.
(19)
«الملك يومئذ الحق للرحمن و كان يوما علي‏الكافرين عسيرا»17.
فرمانرواي حق در آن روز خداوند مهربان است و آن روز بر كافران سخت خواهد بود.
معصوم(ع) فرمايد:
إنّ «الملك للرحمن» اليوم و قبل اليوم و بعد اليوم و لكن إذا قام القائم(ع) لم يعبد إّلا اللّه‏ عزوجل»18.
محققا فرمانروايي آن روز و قبل از آن و بعد از آن براي خداست، اما وقتي قائم ظهور نمايد به جز خداي بزرگ عبادت نخواهد شد.
(20)
«أمّن يجيب المضطرّ إذا دعاه و يكشف السوء و يجعلكم خلفاء الأرض ءأله مع اللّه‏ قليلاً ما تذكرون»19.
آن كيست كه دعاي بيچاره مضطر را به اجابت مي‏رساند و رنج را برطرف مي‏كند و شما را جانشين قرار مي‏دهد؟ آيا خدايي با خداوند يكتا هست؟ اندكي از شما متذكر شوند.
حضرت صادق(ع) فرمودند:
إنّ قائمنا إذا خرج دخل المسجد الحرام و يستقبل القبلة و يجعل ظهره إلي المقام يصلّي ركعتين ثم يقوم فيقول: يا أيّهاالناس: أنا أولي الناس بآدم(ع)؛ أيّها الناس أنا أولي الناس بابراهيم(ع)؛ أيها الناس أنا أولي باسماعيل(ع)؛ أيّها الناس أنا أولي بمحمد(ص). ثم رفع يده إلي السماء و يدعو و يتضرع حتي يقع علي وجهه و هو قول‏اللّه‏ عزوجل «أمّن يجيب... تذكرون»20.
محققا حضرت قائم(ع) وقتي خروج كند در مسجد الحرام داخل مي‏شود و رو به كعبه و پشت به مقام دو ركعت نماز مي‏گزارد سپس مي‏ايستد و مي‏گويد:
اي مردم! من نزديك‏ترين مردم به آدم(ع) هستم.
اي مردم! من نزديك‏ترين مردم به ابراهيم(ع) هستم.
اي مردم! من نزديك‏ترين مردم به اسماعيل(ع) هستم.
اي مردم! من نزديك‏ترين مردم به محمد(ص) هستم.
سپس دست را به آسمان بلند مي‏كند و دعا مي‏كند و تضرع مي‏نمايد تا اين‏كه به روي خود مي‏افتد و اين گفته خداست: «أمّن يجيب المضطرّ إذا دعاه...».

---

* شايان ذكر است كه در شماره 35 موعود قسمت چهارم اين سلسله مقالات به اشتباه به جاي قسمت سوم به چاپ رسيده است.
1 . جزء 11، سوره يونس(10)، آيه 20.
2 . كمال‏الدين و تمام النعمه، ج 2، ص 340.
3 . جزء 12، سوره هود(11)، آيه 8.
4 . كتاب الغيبه، ص 127.
5 . جزء 13، سوره ابراهيم(14) آيه 5.
6 . معاني الاخبار، ص 365.
7 . جزء 14، سوره حجر(15)، آيه 87.
8 . تفسير عياشي، ج2، ص 250.
9 . جزء 15، سوره اسراء(17) آيه 8.
10. تفسير قمي، ج 2، ص 14.
11. جزء 16، سوره طه(20)، آيه 110.
12. تفسير قمي، ج2، ص 62.
13. جزء 17، سوره انبياء(21)، آيه 105.
14. تفسير قمي، ج 2، ص 77.
15. جزء 18، سوره نور(24) آيه 55.
16. تأويل الايات الظاهرة، ص 368.
17. جزء 19، سوره فرقان(25)، آيه 26.
18. تأويل‏الايات الظاهرة، ص 372.
19. جزء 20، سوره نمل(27)، آيه 62.
20. تأويل‏الايات الظاهره، ص 402.